معرفي نشريه
علمی
((به پایگاه اینترنتی فصلنامه گیاه و زیست‌فناوری ایران خوش آمدید))
پژوهشگران و فرهیختگان گرامی، برای بارگذاری مقالات ارزشمند خود در سامانه فصلنامه، پس از ورود به سامانه، ثبت نام نمایید.
فصلنامه گیاه و زیست‌فناوری ایران به صاحب امتیازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار منتشر می‌شود و به استناد نامه شماره 87/62687 تاریخ 1386/03/08 کمیسیون بررسی نشریات علمی دانشگاه آزاد اسلامی حائز رتبه علمی - پژوهشی می‌باشد. لذا اساتید، پژوهشگران، کارشناسان و دانشجویان گرامی می‌توانند مقالات خود را از طریق این وب سایت بصورت الکترونیکی با رعایت نکات مندرج در راهنمای نویسندگان ارسال نمایند.
نویسندگان محترم در تکمیل فرم برخط (آنلاین) مشخصات نویسندگان در سامانه دقت فرمایید. لازم به ذکر است در هیچ مرحله‌ای امکان تغییر ترتیب، تعداد، مرتبه علمی و مشخصات نویسندگان و نویسنده مسئول وجود ندارد. دانشجویان تحصیلات تکمیلی قبلاً از قوانین دانشگاه خود اطمینان حاصل نمایند. همچنین جهت چاپ مقاله مستخرج از پایان‌نامه در حال دفاع خود و درصورت داشتن استاد مشاور، اسامی نویسندگان باید به ترتیب نام دانشجو، استاد راهنما (نویسنده مسئول) و استاد مشاور، نوشته شود.
فصلنامه گیاه و زیست‌فناوری ایران از قوانین مربوط به دسترسی آزاد به محتوای علمی نشریات (Open Access) تبعیت می‌نماید.
دانلود مقاله از سایت نشریه رایگان است.
آخرین مقالات منتشر شده
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - القا تغییرات بیان برخی ژن‌های آکواپورین گیاه گندم (.Triticum aestivum L) در پاسخ به همزیستی میکوریز آرباسکولار
مریم اسدالهی علیرضا ایرانبخش رحیم احمدوند ایرج مهرگان مصطفی عبادیشماره 4 , دوره 18 , زمستان 1402آکواپورین ها تقریباً در تمام موجودات زنده وجود داشته و در تنظیم پدیده های مختلف فیزیولوژیکی نقش دارند. آکواپورین ها (AQP) فقط کانال های آب نیستند بلکه پروتئین های غشایی چند منظوره هستند. این تحقیق به منظور بررسی بیان برخی ژن های آکوآپورین در گیاه گندم شامل ژن‌های PIP2-6 چکیده کاملآکواپورین ها تقریباً در تمام موجودات زنده وجود داشته و در تنظیم پدیده های مختلف فیزیولوژیکی نقش دارند. آکواپورین ها (AQP) فقط کانال های آب نیستند بلکه پروتئین های غشایی چند منظوره هستند. این تحقیق به منظور بررسی بیان برخی ژن های آکوآپورین در گیاه گندم شامل ژن‌های PIP2-6, PIP2-1, PIP2-5, PIP1-3 ، NIP1-3 و NIP1-4 در پاسخ به همزیستی ریشه گیاه گندم با قارچ Glomus mosseae انجام شد. نتایج نشان داد که همزیستی میکوریزایی موجب کاهش بیان ژن‌های آکوآپورین PIP2-6 و PIP2-1 شد. در پاسخ به همزیستی میکورایزایی، بیان ژن های PIP2-5 و PIP1-3 نیز روند کاهش مشابهی را نسبت به شاهد نشان دادند. برخلاف این 4 ژن، همزیستی میکوریزایی اثرات تنظیمی تحریکی را بر بیان ژن‌های NIP1-3 و NIP1-4 در پاسخ به همزیستی میکوریزایی داشت. همچنین بررسی های آماری نشان داد که بین بیان ژن های مورد ارزیابی همبستگی معنی‌داری وجود داشته به‌طوریکه بین ژن های NIP1-3 و NIP1-4 همبستگی معنی دار مثبت وجود داشته درحالیکه بین این ژن ها و سایر ژن‌های مورد ارزیابی همبستگی منفی معنی داری وجود داشت. بین ژن‌های PIP2-6, PIP2-1, PIP2-5, PIP1-3 همبستگی قوی مثبت معنی داری وجود داشت. این نتایج دلالت بر آن دارد که اثر میکوریزا بسته به نوع میکوریزا می تواند متغیر باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تاثیر الیسیتورهای قارچی بر غلظت رنگیزه های فتوسنتزی و میزان پرولین نخل خرما رقم استعمران (Phoenix dactylifera L., cv. Stameran) در شرایط تنش شوری
بیتا صادقی وحید عبدوسی وحید زرین نیا نادر حسن زادهشماره 4 , دوره 18 , زمستان 1402شوری آب و خاک یکی از مشکلات جدی و رو به توسعه در سطح جهان است، که سطح وسیعی از اراضی کشور نیـز بـا ایـن مشـکل مواجه هستند. کاربرد میکروارگانیسم‌های قارچی در کاهش تنش‌هـای محیطی مانند شوری، به یک راهکـار جهـانی تبـدیل شـده اسـت. به منظور بررسی ارزیابی تأثیر الیسیتورهای ق چکیده کاملشوری آب و خاک یکی از مشکلات جدی و رو به توسعه در سطح جهان است، که سطح وسیعی از اراضی کشور نیـز بـا ایـن مشـکل مواجه هستند. کاربرد میکروارگانیسم‌های قارچی در کاهش تنش‌هـای محیطی مانند شوری، به یک راهکـار جهـانی تبـدیل شـده اسـت. به منظور بررسی ارزیابی تأثیر الیسیتورهای قارچی بر میزان غلظت‌های رنگیزه‌های فتوسنتزی و پرولین در شرایط تنش شوری گیاهچه‌های خرما رقم استعمران، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 سطح شوری و 3 سطح الیسیتور زیستی در آزمایشگاه علوم باغبانی انجام شد. تاثیر الیسیتورها در 3 سطح کنسرسیوم قارچی (زیست فعال، BFC)، الیسیتور قارچی با غلظت میلی‌گرم در لیتر1000( EL1)، الیسیتور قارچی با غلظت میلی‌گرم در لیتر2000( EL2) عامل دوم شوری در سه سطح (صفر، 150 و 300 میلی-مولار) مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج نشان داد که در شوری 300 میلی‌مولار، الیسیتور قارچ EL1 توانست پرولین را نسبت به سایر سطوح شوری افزایش دهد. الیسیتور قارچ EL2 در سطح شوری 300 میلی‌مولار کلروفیل a و کل بیشتری را نشان داد و در سطح شوری 150 میلی‌مولار کنسرسیوم قارچ زنده، کلروفیل a بیشتری را موجب شد. استفاده از الیسیتور در کاهش اثرات تنش شوری در خرما میتواند موثر باشد، اما سطح تنش میتواند تعیین کننده میزان اثر هر الیسیتور باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی تاثیر مدیریت تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم
جعفر شهابی فرشماره 4 , دوره 18 , زمستان 1402این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر سیستمی تغذیه تلفیقی شیمیایی باکتریایی بر عملکرد و اجزای عملکرد در مراحل رشد گندم در سال 1397در محل ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسماعیل آباد با اعمال تیمارهای: دو سطح کود زیستی B1: تلقیح بذر با کود زیستی، B2: بذر تلقیح شده استریل، سه سطح کود نی چکیده کاملاین پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر سیستمی تغذیه تلفیقی شیمیایی باکتریایی بر عملکرد و اجزای عملکرد در مراحل رشد گندم در سال 1397در محل ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسماعیل آباد با اعمال تیمارهای: دو سطح کود زیستی B1: تلقیح بذر با کود زیستی، B2: بذر تلقیح شده استریل، سه سطح کود نیتروژنی N1 :کاربرد کود نیتروژنی 20 درصد کمتر از توصیه، N2: کاربرد کود نیتروژنی برابر توصیه ، N3 : کاربرد کود نیتروژنی 20 درصد بیشتر از توصیه در 4 تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به مرحله اجرا در آمد. نتایج نشان داد که با کاربرد تیمار B2N2 میزان عملکرد دانه نسبت به B2N1 و B2N3 به ترتیب 14/16 درصد و 36/16 درصد بالاتر بود. با کاربرد تیمار B2N2 وزن هزار دانه نسبت به B2N1 و B2N3 به ترتیب 05/11 درصد و 92/6 درصد بالاتر بود. میزان عملکرد دانه در اثر ساده کود نیتروژنی با تیمار کاربرد کود بر اساس توصیه نسبت به کاربرد کود به میزان 20 درصد کمتر از توصیه 20/12 درصد و نسبت به کاربرد کود به میزان 20 درصد بالاتر از توصیه، 67/16 درصد افزایش یافت که کاملاً معنی‌دار بود. تاثیر کاربرد توام کود زیستی و نیتروژنی به حالت تلقیح شده استریل کاملاً محسوس بود. بنابراین با کاربرد کودهای زیستی و نیتروژنی افزایش عملکرد گندم و اجزای آن به دست آمد به طوری که در شرایط استریل و شاهد منفی چنین نتایجی حاصل نشد که نشان دهنده اهمیت سیستم تغذیه تلفیقی شیمیایی باکتریایی در مراحل مختلف رشد گندم است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک و عمر گلجایی آلسترومریا (Alstromeria spp.) با کاربرد اسید سالیسیلیک در پس از برداشت
مهناز قنبری الهام دانائیشماره 4 , دوره 18 , زمستان 1402این تحقیق به منظور افزایش کیفیت و طول عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده آلسترومریا طراحی و انجام شد. در این بررسی از تیمار کوتاه مدت اسید سالیسیلیک در سه سطح 50، 100 و 150 میلی‌گرم در لیتر و سپس محلول نگهدارنده نانو ذرات نقره 2 میلی‌گرم در لیتر به همراه ساکارز 3 درصد ا چکیده کاملاین تحقیق به منظور افزایش کیفیت و طول عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده آلسترومریا طراحی و انجام شد. در این بررسی از تیمار کوتاه مدت اسید سالیسیلیک در سه سطح 50، 100 و 150 میلی‌گرم در لیتر و سپس محلول نگهدارنده نانو ذرات نقره 2 میلی‌گرم در لیتر به همراه ساکارز 3 درصد استفاده شد. آب مقطر و نانو ذرات نقره به همراه ساکارز به عنوان شاهد، بود. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با 5 تیمار و 3 تکرار (هر تیمار شامل 5 شاخه گل بریده آلسترومریا) انجام شد. نمونه‌برداری و اندازه‌گیری صفات مورد نظر در روزهای شروع آزمایش، 5، 10 و 15 صورت گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین وزن تر نسبی، میزان جذب محلول، درصد شاخص ثبات غشاء سلول و عمر گلجایی گل‌های شاخه بریده آلسترومریا در تیمار اسید سالیسیلیک 150+ نانو ذرات نقره+ ساکارز بود. بیشترین میزان مواد جامد محلول، محتوای آنتوسیانین و کلروفیل کل در تیمار اسید سالیسیلیک 100+ نانو ذرات نقره+ ساکارز بدست آمد. لذا می‌توان غلظت‌های 100 و 150 میلی‌گرم در لیتر اسید سالیسیلیک به همراه نانو ذرات 2 میلی‌گرم در لیتر و ساکارز 3 درصد را برای بهبود ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک و عمر گلجایی آلسترومریا توصیه نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی تغییرات عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا سفید تحت شرایط کاربرد کودهای بیولوژیک
حمید نوری سعید نواب پورشماره 4 , دوره 18 , زمستان 1402به منظور بررسی اثر کاربرد کودهای زیستی نیتروژنه و فسفره بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا سفید مطالعه ای در سال 1402 اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح کود زیستی نیتروکسین و فسفات بارور چکیده کاملبه منظور بررسی اثر کاربرد کودهای زیستی نیتروژنه و فسفره بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا سفید مطالعه ای در سال 1402 اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح کود زیستی نیتروکسین و فسفات بارور 2 و هر کدام در چهار سطح (0، 80، 100 و 120 درصد مقدار توصیه شده) بودند. نتایج نشان داد اثر تیمارهای کود نیتروژنه و فسفره بر همه صفات معنی دار بود. اثر متقابل کاربرد کودهای نیتروژنه و فسفره بر تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت معنی دار بود. مقایسه میانگین داده های آزمایش نشان داد که افزایش میزان کاربرد دو کود نیتروکسین و فسفات بارور 2 تا 120 درصد منجر به افزایش رشد و درنتیجه افزایش خصوصیات مورفولوژیکی گیاه از قبیل ارتفاع بوته و تعداد شاخه فرعی در بوته شده است. از طرف دیگر با افزایش میزان کاربرد هر دو کود، اجزای عملکرد دانه نیز افزایش یافته به طوری که منجر به افزایش عملکرد نهایی دانه شده است. در سطح هر دو نوع کود نیتروکسین و فسفات بارور 2 کاربرد 120 درصد منجر به حصول بالاترین میزان وزن صد دانه به ترتیب به مقادیر 30 و 83/28 گرم گردید. بالاترین میزان عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب به میزان 1824 و 5450 کیلوگرم در هکتار در تیمار کاربرد 120 درصد از کودهای نیتروکسین و فسفات بارور 2 به دست آمد و به دنبال آن منجر به حصول بالاترین میزان شاخص برداشت نیز گردید. براین اساس مشخص شد که جهت حصول بالاترین میزان عملکرد دانه در گیاه لوبیا سفید بایستی از مقادیر 120 درصد از دو کود نیتروکسین و فسفات بارور 2 استفاده نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره های اتانولی، پروپیلن گلایکولی و گلیسرولی گیاه Helichrysum oocephalum Boiss
عالمه سرایانی ندا امینیشماره 4 , دوره 18 , زمستان 1402چکیده زمینه و هدف: مواد شیمیایی مضر، قرار گرفتن در معرض انواع اشعه‌ها و تغییر سبک زندگی باعث برهم خوردن تعادل اکسیدتیو در بدن شده که در نتیجه آن میزان رادیکال های آزاد افزایش یافته که این افزایش، نقش مستقیم در ایجاد انواع بیماری‌ها مانند سرطان دارد. بنابراین شناسایی تر چکیده کاملچکیده زمینه و هدف: مواد شیمیایی مضر، قرار گرفتن در معرض انواع اشعه‌ها و تغییر سبک زندگی باعث برهم خوردن تعادل اکسیدتیو در بدن شده که در نتیجه آن میزان رادیکال های آزاد افزایش یافته که این افزایش، نقش مستقیم در ایجاد انواع بیماری‌ها مانند سرطان دارد. بنابراین شناسایی ترکیباتی با خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار ضروریست از آنجا که گیاهان سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدانی هستند و دردسترس مردم قرار دارند لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره گیاه Helichrysum oocephalum Boiss انجام شد. روش کار: در این پژوهش پس از جمع آوری گیاه، اندام هوایی و ریشه آن پودر شد سپس با روش ماسراسیون عصاره گیری انجام شد برای این کار از سه حلال مختلف (پروپیلن گلایکول، اتانول و گلیسرول) استفاده شد و غلظت های 5/2، 5، 10، 20 و 40 میلی گرم بر میلی لیتر از عصاره‌ها ی پروپیلن گلایکولی، اتانولی و گلیسرولی بدست آمد درنهایت با استفاده از آزمون DPPH خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره ها در غلظت های مختلف سنجیده شد. با استفاده از آزمون IC50 نیز میزان غلظت عصاره که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است بدست آمد. یافته ها: نتایج نشان داد که عصاره پروپیلن گلایکولی گیاه در غلظت 40 میلی گرم بر میلی لیتر بیشترین خاصیت آنتی اکسیدانی را دارد عصاره های گلیسرولی و اتانولی در مراتب بعدی قرار گرفتند. تحلیل آماری نیز تفاوت معناداری را نشان داد (P<0.05). همچنین مقادیرIC50 برای عصاره پروپیلن گلایکولی برابر با 12.40 است که نشان از توان بالای آنتی اکسیدانی عصاره مورد نظر نسبت به شاهد را دارد و عصاره های اتانولی و گلیسرولی به ترتیب بعد از عصاره پروپیلن گلایکولی قرار دارند. نتیجه گیری: بنظر میرسد عصاره پروپیلن گلایکولی گیاه در غلظت 40 میلی گرم بر میلی لیتر میتواند بعنوان یک ترکیب آنتی اکسیدانی در صنایع مختلف از جمله داروسازی مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله
پربازدیدترین مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - رزماری: مروری بر گیاهشناسی، فیتوشیمیایی، فعالیت‌های زیستی و کاربردهای صنعتی
علی صالحی ساردوییشماره 3 , دوره 16 , پاییز 1402رزماری (Rosmarinus officinalis) از تیره نعناع تقریبا در سراسر جهان پراکنده است و به طور خاصی در مناطق مدیترانه‌ای تجمع دارد و در ایران نیز کشت می‌شود. این گیاه دارای خواص درمانی گسترده می باشد. بنابراین به دلیل اهمیت این گیاه و توجه و علاقه فزاینده مردم مبنی بر استفاده چکیده کاملرزماری (Rosmarinus officinalis) از تیره نعناع تقریبا در سراسر جهان پراکنده است و به طور خاصی در مناطق مدیترانه‌ای تجمع دارد و در ایران نیز کشت می‌شود. این گیاه دارای خواص درمانی گسترده می باشد. بنابراین به دلیل اهمیت این گیاه و توجه و علاقه فزاینده مردم مبنی بر استفاده کمتر از داروهای شیمیایی لذا بررسی مطالعات انجام شده در جهت بررسی خواص گیاه رزماری ضروری به نظر میرسد. کارنوسیک اسید (Carnosic acid) در حال حاضر یک ترکیب مهم است که از اجزای اصلی ترکیبات ثانویه رزماری است. اجزای کلیدی که از رزماری استخراج شد شامل سیرسیماریتین (cirsimaritin)، دیوسمین (diosmin) و ژنکوانین (genkwanin) بود. رزمارینیک اسید به شکل کارنوزول (carnosol) و اسید کارنوسیک دارای خواص آنتی اکسیدانی قابل توجهی است. اسانس گیاه رزماری دارای خاصیت ضد باکتریایی بسیار خوبی علیه بسیاری از باکتری‌ها می‌باشد. در سال‌های اخیر تحقیقات زیادی در زمینه اثرات بازدارندگی آن در برابر میکروارگانیسم‌ها صورت گرفته است. اسید اولئانولیک (Oleanolic acid) دارای خواص ضد ویروسی، آنتی اکسیدانی و ضد تکثیر در برابر حفاظت در برابر آپوپتوز اکسیداتیو است. اورسولیک اسید (Ursolic acid) در جلوگیری از سرطان نیز میتواند مفید باشد.گیاه رزماری برای انسان غیرسمی بوده و اثرات جانبی ندارد. به طوری که نسبت به برخی از آنتی بیوتیک‌های رایج این گیاه باارزش سرآمد بوده است. همچنین چندین مطالعه بررسی شده موید این مطلب بودند که افزودن عصاره رزماری به نمونه‌های غذایی تاثیر مناسبی در کاهش بار میکروبی و افزایش ماندگاری مواد غذایی داشته است. از آن جایی که فعالیت ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و بسیاری خواص فارماکولوژیکی با دامنه وسیع، گیاه رزماری به اثبات رسیده است. لذا این گیاه میتواند گزینه مناسبی برای استفاده در حوزه داروسازی و صنایع غذایی باشد. لذا انجام مطالعات بیشتر در زمینه ارزیابی فعالیت‌های ضد‌میکروبی و آنتی اکسیدانی آن ضروری و مفید به نظر میرسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - آشنایی با گیاه دارویی چوچاق (Eryngium caeruleum)
جلال امیدی سمانه عبدالمحمدیشماره 4 , دوره 17 , زمستان 1402اکثر گیاهان دارویی جزء جنس‌های تیره چتریان هستند که در ایران انواع بی‌شماری از آن کشت می‌شود. چوچاق گیاهی علفی، مونوکارپیک و یکی از گونه‌های مهم تیره چتریان می‌باشد که از آن به عنوان سبزی محلی با خاصیت دارویی و معطر استفاده می‌کنند. سبزی چوچاق که در زبان گیلکی چوچاغ (چو چکیده کاملاکثر گیاهان دارویی جزء جنس‌های تیره چتریان هستند که در ایران انواع بی‌شماری از آن کشت می‌شود. چوچاق گیاهی علفی، مونوکارپیک و یکی از گونه‌های مهم تیره چتریان می‌باشد که از آن به عنوان سبزی محلی با خاصیت دارویی و معطر استفاده می‌کنند. سبزی چوچاق که در زبان گیلکی چوچاغ (چوچاق یا انارچوقاق) و در زبان مازندرانی زلنگ یا زولنگ نام دارد، نوعی سبزی خوراکی از راسته کرفس‌سانان است که در شمال ایران می-روید و نام فارسی آن شش‌شاخ است. در شهسوار سبزی چوچاق، ششاک و در رامسر، شوشاخ (در واقع شش-شاخ) نام دارد. این گیاه دارای ترکیبات فنلی نظیر اسیدهای فنلی، فلاونوئید و تانن‌ها می‌باشد که به عنوان مهمترین آنتی‌اکسیدان طبیعی شناخته شده است. فعالیت آنتی‌اکسیدانی این گیاه دارویی بالا است و مشخص شده که عصاره متانولی برگ چوچاق از فعالیت مطلوبی برخوردار است که به محتوای بالای فنلی و فلاونوئیدی آن بستگی دارد. همانطور که می‌دانیم وجود آنتی‌اکسیدان در رژیم غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است. چوچاق از جمله گیاهان دارویی با پتاسیل‌های ناشناخته است که رو به فراموشی است. این گیاه دارای مصارف متعددی همچون سبزی‌کاری، گل‌کاری و دارویی است که در صورت شناخت علمی، کشت، توسعه و بهره‌برداری صحیح میتواند نقش مهمی در سلامتی افراد و همچنین اشتغال‌زایی جوامع روستایی داشته باشد. در این مقاله به معرفی این گیاه دارویی، مواد موثره آن و کاربردهای پرشمارش پرداخته می‌شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - معرفی گیاه دارویی ترش‌واش یا شبدر ترشک (Oxalis corniculata): گیاهشناسی و فیتوشیمیایی
علی صالحی ساردوییشماره 4 , دوره 15 , زمستان 1402گیاه Oxalis corniculata (با نام فارسی شبدر ترشک و نام محلی ترشه واش) یکی از گیاهان دارویی است که از قدیم به عنوان غذا و دارو استفاده می‌شده است. این گیاه متعلق به تیره Oxalidaceae گیاهی علفی و یـک سـاله بـا میـوه کپسول و از جمله گیاهان دارویی با ارزشی است که درمناطق معت چکیده کاملگیاه Oxalis corniculata (با نام فارسی شبدر ترشک و نام محلی ترشه واش) یکی از گیاهان دارویی است که از قدیم به عنوان غذا و دارو استفاده می‌شده است. این گیاه متعلق به تیره Oxalidaceae گیاهی علفی و یـک سـاله بـا میـوه کپسول و از جمله گیاهان دارویی با ارزشی است که درمناطق معتـدل ایـران بـه خـصوص منطاق شمالی در خاکی با pH حدود 63/7 رویش دارد. کلیه قسمت‌های گیاه مورد استفاده غذایی و دارویی قرار می‌گیرد و از قدیم الایام به عنوان سبزی مفیـد، معطـر و چاشـنی مـورد اسـتفاده قـرار مـی‌گرفـته است. اسیدهای چرب عمده در عصاره گیاه ترش‌واش عبارتند از پالمیتیک اسید، مخلوطی از اولئیک، لینولئیک، لینولنیک و استئاریک اسید. عصارههای متانولی و اتانولی این گیاه نیز حاوی پروتئین، کربوهیدارت، گلیکوزیدها، فیتواسترول‌ها، ترکیبات فلاوونوئیدی، اسیدهای آمینه و روغن‌های فرار است. برگ‌های این گیاه حاوی تارتاریک اسید، سیتریک اسید، کلسیم اگزالات، فلاوون‌ها ، گلیکوفلاوون ها ، فلاونول‌ها و اسیدهای فنولیک مانند پارا-هیدروکسی بنزوئیک ، اسیدهای وانیلیک و سیرینجیک و ویتامین های C و E می‌باشد. مطالعات نشان داده است که سه نوع گلیکوفلاوون به نام‌های ایزوارینتین ، ایزوویتکسین و سرتیسین در برگ‌های گیاه شبدر ترشک وجود دارند. برگ‌های این گیاه دارای ارزش تغذیه‌ای می‌باشند و می‌توان آن را به عنوان یک سبزی خوراکی مصرف نمود. برگ‌های گیاه ترش‌واش غنی از مواد معدنی مانند سدیم (حدود 12/1 درصد)، پتاسیم (حدود 17/2 درصد)، کلسیم (حدود 51/2 درصد)، نیتروژن (حدود 56/3 درصد) و منیزیم (حدود 25/0 درصد) می‌باشد که این ترکیبات معدنی برای تنظیم چرخه‌های متابولیکی در بدن انسان ضروری می‌باشند. در مطالعات گذشته، عصاره گیاه فعالیت ضد میکروبی قوی علیه باکتری‌های گرم مثبت و منفی و همچنین باکتری‌های مقاوم به دارو نشان داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - اثر تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی بر تکثیر درون‌شیشه‌ای ارکید کاتاستوم و القای برون‌شیشه‌ای پلی‌پلوییدی توسط کلشی‌سین در ارکید دندروبیوم
سیده سارا ذکی زاده بهزاد کاویانی داود هاشم آبادیشماره 4 , دوره 15 , زمستان 1402ارکیدها از پرفروش‌ترین گل‌های زینتی در جهان هستند که تولیدشان به صنعتی بزرگ در تجارت جهانی گل تبدیل شده است. به خاطر مزایای زیاد ریزازدیادی نسبت به سایر روش‌های تولید، در این تحقیق به بررسی اثر تنظیم‌کننده-های رشد روی ریزازدیادی ارکید کاتاستوم (Catasetum sp.) پرداخته چکیده کاملارکیدها از پرفروش‌ترین گل‌های زینتی در جهان هستند که تولیدشان به صنعتی بزرگ در تجارت جهانی گل تبدیل شده است. به خاطر مزایای زیاد ریزازدیادی نسبت به سایر روش‌های تولید، در این تحقیق به بررسی اثر تنظیم‌کننده-های رشد روی ریزازدیادی ارکید کاتاستوم (Catasetum sp.) پرداخته شد. همچنین به منظور رسیدن به صفات مطلوب و بازارپسند در ارکید دندروبیوم (Dendrobium sp.) از القای پلی‌پلوییدی توسط کلشی‌سین استفاده گردید. در ریزازدیادی، پروتوکورم ارکید به عنوان ریزنمونه در محیط کشت MS حاوی غلظت‌های مختلف ایندول-3-بوتیریک‌اسید (IBA) (0، 1/0، 2/0 و 5/0 میلی‌گرم در لیتر) و کینیتین (Kin) (0، 2/0، 5/0، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) کشت شدند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد برگ و تعداد ریشه در گیاهچه‌های رشد یافته در محیط غنی -شده با 1 میلی‌گرم در لیتر Kin در ترکیب با 5/0 میلی‌گرم در لیتر IBA به دست آمد. در القای برون‌شیشه‌ای پلی-پلوییدی، گیاهچه‌های کامل 5 ماهه‌ی دندروبیوم در بابل رآکتورهای پر شده با غلظت‌های مختلف محلول کلشی‌سین (0، 05/0، 1/0 و 15/0 درصد) به مدت سه روز همراه با (NP-40) Nonident P-40 به عنوان سورفاکتانت، غوطه‌ور شدند. آنالیز فلوسایتومتری آشکار کرد که گیاهچه‌های تتراپلویید با تیمار 15/0 درصد کلشی‌سین تولید شدند. بررسی صفات سایتولوژیکی و مورفولوژیکی، حضور تتراپلوییدی را در گیاهچه‌های تیمار شده با 15/0 درصد کلشی‌سین تایید کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - مروری بر خصوصیات گیاهشناسی، فیتوشیمیایی و فارماکولوژیکی گیاه دارویی پروانش (Catharanthus roseous)
الهام دانائیشماره 1 , دوره 15 , بهار 1399پروانش یا پریوش با نام علمی (Catharanthus osseous) یکی از مهمترین و پرمصرفترین گیاهان زینتی و دارویی خانواده آپوسیناسه (Apocynaceae) است که منشا این گیاه مناطق حاره و گرمسیر مانند جنوب هند، اندونزی و ماداگاسکار می‌باشد. تاکنون حدود 130 نوع آلکالوئید از پروانش استخراج شد چکیده کاملپروانش یا پریوش با نام علمی (Catharanthus osseous) یکی از مهمترین و پرمصرفترین گیاهان زینتی و دارویی خانواده آپوسیناسه (Apocynaceae) است که منشا این گیاه مناطق حاره و گرمسیر مانند جنوب هند، اندونزی و ماداگاسکار می‌باشد. تاکنون حدود 130 نوع آلکالوئید از پروانش استخراج شده است و این گیاه یکی از مهمترین گونه‌های گیاهی دارای ایندول آلکالوئید از نوع رزرپین است. مقدار این آلکالوئیدها در گیاه پروانش بسیار اندک می‌باشد و تمام بخش‌های این گیاه حتی دانه نیز دارای آلکالوئید است. دو آلکالوئید وین‌بلاستین و وین‌کریستین به صورت تجاری از مقدار زیادی گیاه پروانش استخراج می‌شوند که هر دو اثر ضدتوموری دارند و به همین دلیل در صنایع داروسازی از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. مطالعات تجربی و بالینی اثر استفاده از گیاه پروانش را در بهبود برونشیت، آنژین، لوسمی، خونریزی بینی، بواسیر، قوای ذهنی، ورم لوزتین، ورم لثه‌ها، بازکردن مجاری عروقی و سرطان ثابت کرده‌اند. اما در استفاده این گیاه باید دقت نمود، زیرا مصرف خام آن از راه دهان خطرناک بوده و میتواند توهم‌زا باشد. پروانش گیاهی ارزشمند جهت شیمی درمانی با مجموعه آلکالوئیدهای وینکا (از جمله وین‌کریستین، ...) برای درمان انواعی از سرطان‌ها است. لذا در این مقاله برخی خصوصیات گیاهشناسی، فیتوشیمیایی و فارماکولوژیکی این گیاه بررسی می‌گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی اثرات تنش خشکی برساختار تشریحی گیاه نخود(Cicer arietinum L.)
گلناز تجدد رضا طالبی سارا رضاییشماره 2 , دوره 8 , تابستان 1392برای بررسی اثرات تنش خشکی برویژگی‌های تشریحی در دورقم نخود(کاکا و جم)، دو آزمایش جداگانه اجرا گردید. آزمایش اول براساس آبیاری مطلوب اجرا شد، در حالیکه آزمایش دوم در شرایط تنش کم آبی اجرا گردید. نتایج بررسی‌های سلول- بافت شناختی گیاهان شاهدو گیاهان تحت تنش نشان دادکه تنش چکیده کاملبرای بررسی اثرات تنش خشکی برویژگی‌های تشریحی در دورقم نخود(کاکا و جم)، دو آزمایش جداگانه اجرا گردید. آزمایش اول براساس آبیاری مطلوب اجرا شد، در حالیکه آزمایش دوم در شرایط تنش کم آبی اجرا گردید. نتایج بررسی‌های سلول- بافت شناختی گیاهان شاهدو گیاهان تحت تنش نشان دادکه تنش خشکی دررقم جم سبب کاهش وسعت منطقه آبکش گردیدو دسته جات آوندی به صورت مجزاتری نسبت به شاهد قرار گرفتند. دهانه آوند چوب در اثر تنش خشکی نسبت به شاهد فراخ تر شد. در برگ گیاهان تحت تنش ضخامت لایه کوتینی افزایش یافت وفاصله بین دسته جات آوندی کاهش پیدا کرد.دررقم جم تنش خشکی باعث کاهش فضای بین سلولی در پارانشیم حفره‌ای شد. تنش خشکی در دمبرگ باعث افزایش تعداد دسته -جات آوندی نسبت به شاهدشد، اما هردسته آوندی نسبت به گیاهان شاهد محدوده ی کوچکتری دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بهینه‌سازی تکثیر درون شیشه ای Paulownia tomentosa
فرزانه داودآبادی فراهانی سید مهدی میری امراله نبی گلشماره 1 , دوره 15 , بهار 1399درخت Paulownia tomentosa جزو گونه های سریع الرشد، مقاوم به خشکی و متحمل به خاک‌های فقیر است. به منظور مطالعه تاثیر محیط کشت و تنظیم کننده‌های رشد بر ریزازدیادی P. tomentosa، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. جهت پرآوری از محیط‌ه چکیده کاملدرخت Paulownia tomentosa جزو گونه های سریع الرشد، مقاوم به خشکی و متحمل به خاک‌های فقیر است. به منظور مطالعه تاثیر محیط کشت و تنظیم کننده‌های رشد بر ریزازدیادی P. tomentosa، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. جهت پرآوری از محیط‌های کشت MS و DKW حاوی 5/0، 1، 2 و 3 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین (BA) و برای ریشه زایی نیز از محیط‌های کشت فوق (کاهش عناصر پرمصرف به نصف) حاوی 5/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید (IBA) استفاده شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، تفاوت معنی داری بین دو محیط کشت MS و DKW برای صفات پرآوری و ریشه زایی مشاهده نگردید. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین تعداد (1/2-8/1 عدد) و وزن تر شاخساره (7/1-5/1 گرم) در محیط های کشت حاوی 2 یا 3 میلی گرم در لیتر BA بدست آمد. بالاترین درصد ریشه زایی (100%)، تعداد ریشه (0/8 عدد)، طول ریشه (5/4 سانتی متر) و وزن تر گیاهچه (9/2 گرم) در محیط های کشت حاوی 2 میلی گرم بر لیتر IBA حاصل گردید. نتایج سازگاری نشان داد که 90 درصد گیاهچه ها در بستر پیت ماس، کوکوپیت و پرلایت به نسبت 1:2:2 زنده ماندند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - اثر تیمارهای مختلف پرایمینگ بذر بر رفع خواب و خصوصیات جوانه‌زنی بذر و رشد هتروتروفیک گیاهچه کرفس کوهی (Kelussia odoratissma L.) و ارزیابی سازگاری آن با شرایط آب و هوایی شهرستان بروجرد
اسفندیار حسنی مقدم مهدی شعبان عباس دهشیری فرشید حسنی مظفر دولتشاهشماره 3 , دوره 17 , پاییز 1402کرفس کوهی یکی از گونه های در حال انقراض بوده که برای جلوگیری از انقراض این گیاه ارزشمند لازم است ضمن حفاظت منابع طبیعی آن، تلاش هایی برای بازسازی مراتع تخریب یافته صورت گیرد. این امر مستلزم مطالعه فیزیولوژی جوانه زنی شکست خواب بذر این گیاه است زیرا بذرهای گیاه کرفس کوهی چکیده کاملکرفس کوهی یکی از گونه های در حال انقراض بوده که برای جلوگیری از انقراض این گیاه ارزشمند لازم است ضمن حفاظت منابع طبیعی آن، تلاش هایی برای بازسازی مراتع تخریب یافته صورت گیرد. این امر مستلزم مطالعه فیزیولوژی جوانه زنی شکست خواب بذر این گیاه است زیرا بذرهای گیاه کرفس کوهی دارای خواب می باشند که این خواب موجب کاهش قوه نامیه آنها می شود. این تحقیق به منظور بررسی اثر تیمارهای مختلف شکست خواب، بر جوانه زنی و رشد گیاهچه کرفس کوهی اجرا شد. آزمایش به صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار صورت گرفت. تیمارهای آزمایش شامل نیترات پتاسیم 3/0 درصد، اسید جیبرلیک 250 پی پی ام، اسید جیبرلیک 500 پی پی ام، اسید جیبرلیک 1000 پی پی ام، تیمار دوددهی، تیمار آب گرم با دمای 90 درجه سانتی گراد، تیمار آبشویی، تیمار دمایی (4، 60، 80 و 120 درجه سانتی گراد به مدت 4، 6، 8 و 10 هفته)، تیمار خراش دهی و تیمار شاهد بودند. نتایج نشان داد اثر تیمار رفع خواب بر همه خصوصیات مرتبط با جوانه زنی و رشد گیاهچه کرفس کوهی معنی دار بود. همچنین نتایج نشان داد هیچ کدام از تیمارها به جز تیمار نگهداری بذرها در دمای 4 درجه سانتی‌گراد منجر به جوانه زنی بذر کرفس کوهی نشد. با افزایش مدت زمان نگه داری بذر کرفس کوهی در دمای 4 درجه سانتی‌گراد درصد جوانه زنی، طول و وزن خشک ریشه چه، طول و وزن خشک ساقه چه، طول و وزن خشک گیاهچه، ویگور بذر و گیاهچه نیز افزایش یافت. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که بهترین تیمار جهت رفع خواب بذر و رشد گیاهچه کرفس کوهی نگه داری بذرهای آبنوشی شده در دمای 4 درجه سانتی گراد به مدت 10 هفته می باشد. نتیجه ارزیابی سازگاری گیاهچه کرفس کوهی نشان داد در منطقه بروجرد رشد یافته و قابلیت سازگاری با این منطقه را دارا می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - تأثیر لیزر نور قرمز و تنش کم‌آبی بر گیاه دارویی - زینتی خرگوشک
رضا نوروزی اصفهانی شهاب خاقانی امیر عزیزی مسعود گماریان فروغ مرتضایی نژادشماره 1 , دوره 18 , بهار 1402اخیراً پیش‌تیمار دانه‌ها با لیزر هلیوم – نئون به‌عنوان یکی از ایمن‌ترین شیوه‌های تقویت جوانه‌زنی دانه، رشد دانه و افزایش مقاومت گیاهان به تنش‌ها، علاقه جامعه علمی را به خود جلب کرده است. به علت حساس بودن فیتوکروم ها به نور قرمز، با پرتودهی نور لیزر He-Ne به بذر گی چکیده کاملاخیراً پیش‌تیمار دانه‌ها با لیزر هلیوم – نئون به‌عنوان یکی از ایمن‌ترین شیوه‌های تقویت جوانه‌زنی دانه، رشد دانه و افزایش مقاومت گیاهان به تنش‌ها، علاقه جامعه علمی را به خود جلب کرده است. به علت حساس بودن فیتوکروم ها به نور قرمز، با پرتودهی نور لیزر He-Ne به بذر گیاه در طول‌موج nm 8/632، می‌توان فعالیت آنزیم‌های مرتبط با رشد و گلدهی را افزایش داد. در این مطالعه، اثر لیزر بر خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه دارویی خرگوشک (Verbascum Songaricum.) در شرایط نرمال و تحت تنش آبی بررسی گردید. ابتدا اثر لیزر هلیوم – نئون با مدت‌زمان‌های (صفر و 30 دقیقه) و تنش کم‌آبی در دو سطح آبیاری معمول و تنش کم‌آبی (آبیاری در زمان پنجاه‌درصد ظرفیت زراعی خاک) بر جوانه‌زنی بذر در یک آزمایش به‌صورت کرت های‌خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در شرایط مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد واحد اصفهان ارزیابی شد و بهترین ارتفاع ساقه گیاه، طول ریشه، تعداد گل ساقه اصلی را در اثر متقابل لیزر و تنش کم‌آبی به ترتیب25/294 سانتی متر، 90/38 سانتی متر، 471 عدد و بیشترین مقدار سوپراکسیددیسموتاز، کاتالاز، پرولین به ترتیب 12/58، 43/0، 74/117 میلی گرم نشان داد. لیزر هلیوم – نئون با یک الگوی وابسته به مدت‌زمان تابش، جوانه‌زنی بذر، گلدهی گیاه خرگوشک و رشد بذر را در هر شرایط با تنش کم‌آبی بهبود بخشید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - القا تغییرات بیان برخی ژن‌های آکواپورین گیاه گندم (.Triticum aestivum L) در پاسخ به همزیستی میکوریز آرباسکولار
مریم اسدالهی علیرضا ایرانبخش رحیم احمدوند ایرج مهرگان مصطفی عبادیشماره 4 , دوره 18 , زمستان 1402آکواپورین ها تقریباً در تمام موجودات زنده وجود داشته و در تنظیم پدیده های مختلف فیزیولوژیکی نقش دارند. آکواپورین ها (AQP) فقط کانال های آب نیستند بلکه پروتئین های غشایی چند منظوره هستند. این تحقیق به منظور بررسی بیان برخی ژن های آکوآپورین در گیاه گندم شامل ژن‌های PIP2-6 چکیده کاملآکواپورین ها تقریباً در تمام موجودات زنده وجود داشته و در تنظیم پدیده های مختلف فیزیولوژیکی نقش دارند. آکواپورین ها (AQP) فقط کانال های آب نیستند بلکه پروتئین های غشایی چند منظوره هستند. این تحقیق به منظور بررسی بیان برخی ژن های آکوآپورین در گیاه گندم شامل ژن‌های PIP2-6, PIP2-1, PIP2-5, PIP1-3 ، NIP1-3 و NIP1-4 در پاسخ به همزیستی ریشه گیاه گندم با قارچ Glomus mosseae انجام شد. نتایج نشان داد که همزیستی میکوریزایی موجب کاهش بیان ژن‌های آکوآپورین PIP2-6 و PIP2-1 شد. در پاسخ به همزیستی میکورایزایی، بیان ژن های PIP2-5 و PIP1-3 نیز روند کاهش مشابهی را نسبت به شاهد نشان دادند. برخلاف این 4 ژن، همزیستی میکوریزایی اثرات تنظیمی تحریکی را بر بیان ژن‌های NIP1-3 و NIP1-4 در پاسخ به همزیستی میکوریزایی داشت. همچنین بررسی های آماری نشان داد که بین بیان ژن های مورد ارزیابی همبستگی معنی‌داری وجود داشته به‌طوریکه بین ژن های NIP1-3 و NIP1-4 همبستگی معنی دار مثبت وجود داشته درحالیکه بین این ژن ها و سایر ژن‌های مورد ارزیابی همبستگی منفی معنی داری وجود داشت. بین ژن‌های PIP2-6, PIP2-1, PIP2-5, PIP1-3 همبستگی قوی مثبت معنی داری وجود داشت. این نتایج دلالت بر آن دارد که اثر میکوریزا بسته به نوع میکوریزا می تواند متغیر باشد. پرونده مقاله
